Hiện nay, đa số các quốc gia trên thế giới sử dụng hai nguyên tắc nộp đơn đăng ký bảo hộ là “first-to-use” (nguyên tắc sử dụng trước) và “first-to-file” (nguyên tắc nộp đơn đầu tiên). Trong đó, pháp luật sở hữu trí tuệ Việt Nam áp dụng theo nguyên tắc first-to-file (quy định tại Điều 90 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 được sửa đổi, bổ sung 2009) trong việc cấp văn bằng bảo hộ đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp và nhãn hiệu.
1. Nội dung nguyên tắc nộp đơn đầu tiên
Với đơn đăng ký sáng chế và kiểu dáng công nghiệp: Trong trường hợp có nhiều đơn đăng ký các sáng chế trùng hoặc tương đương với nhau, các kiểu dáng công nghiệp trùng hoặc không khác biệt đáng kể với nhau thì đơn hợp lệ có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn sớm nhất sẽ được chấp nhận bảo hộ
Với đơn đăng ký nhãn hiệu: Trong trường hợp có nhiều đơn của nhiều người khác nhau đăng ký các nhãn hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhau dùng cho các sản phẩm, dịch vụ trùng hoặc tương tự với nhau hoặc trường hợp có nhiều đơn của cùng một người đăng ký các nhãn hiệu trùng dùng cho các sản phẩm, dịch vụ trùng nhau thì đơn hợp lệ có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn sớm nhất sẽ được chấp nhận bảo hộ.
Về ngày ưu tiên: Trong trường hợp chủ đơn đã nộp đơn đầu tiên tại Việt Nam hoặc tại các quốc gia là thành viên của Công ước Paris về sở hữu công nghiệp, Công ước PCT về bảo hộ sáng chế thì người nộp đơn có quyền yêu cầu hưởng quyền ưu tiên cho đối tượng đã được nộp trong đơn đầu tiên trong thời hạn nhất định. Theo Công ước Paris, thời hạn hưởng quyền ưu tiên đối với sáng chế là 12 tháng tính từ ngày nộp đơn đơn đầu tiên và 6 tháng đối với kiểu dáng công nghiệp và nhãn hiệu tính từ ngày nộp đơn đơn đầu tiên
2. Vai trò nguyên tắc nộp đơn đầu tiên
Theo nguyên tắc nộp đơn đầu tiên thì chủ thể trong đơn hợp lệ có ngày ưu tiên hoặc nộp đơn sớm nhất trong số những đơn đáp ứng các điều kiện bảo hộ sẽ được cấp văn bằng bảo hộ. Theo đó, nguyên tắc này khuyến khích các chủ thể nộp đơn sớm, không châm trễ trong việc nộp đơn đăng kí nếu muốn được cấp văn bằng. Nói cách khác, nguyên tắc còn giúp nâng cao ý thức của chủ thể nắm giữ các đối tượng sở hữu công nghiệp để bảo vệ tốt hơn quyền của mình, tránh trường hợp bị người khác “cướp mất ý tưởng” hay do chậm trễ mà ý tưởng thuộc về người khác. Ngoài ra, nguyên tắc trên được coi như một công cụ thúc đẩy việc nộp đơn được tiến hành nhanh chóng và hiệu quả. Điều này đồng nghĩa với việc đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu, sáng tạo. Cuối cùng, với nguyên tắc nộp đơn đầu tiên thì cơ quan nhà nước không cần phải tốn quá nhiều thời gian để quyết định chủ thể nào được cấp văn bằng và cũng giảm thiểu khả năng xảy ra tranh chấp.